विराटनगरका मेयरलाई किन चाहियो पीएसओ ?

विराटनगर । विराटनगर महानगरपालिकासँग इन्सपेक्टरको नेतृत्वमा आफ्नै नगरप्रहरी छन् । ५ महिलासहित नगरप्रहरीमा १ जना इन्सपेक्टर, १ सइ, १ असइ, ४ हवल्दार र १३ जना जवान गरेर २० जना कार्यरत रहेको महानगरले जनाएको छ ।

महानगरका मेयर र उपमेयरका लागि आवश्यकता अनुसार तिनै नगर प्रहरी खटाउने गरिएको छ । महानगरको सुरक्षाका लागि खटाइने नगरप्रहरीलाई मेयर र उपमेयरले व्यक्तिगत सुरक्षामा पनि प्रयोग गर्न सक्छन् ।

तर, विराटनगर महानगरपालिकाका मेयर नागेश कोइरालाले पहुँचका आधारमा नेपाल प्रहरीबाट पीएसओ (निजी सुरक्षाकर्मी) लिएर राज्यको स्रोत र जनशक्तिको चरम दुरुपयोग गरिरहेका छन् । उनले कानुन उल्लंघन गरेर मनपरी ढंगबाट आवश्यकताविपरीत हतियारसहितका पीएसओको सुविधा लिइरहेको पाइएको हो ।

तत्कालीन सुरक्षा प्रमुखहरुले मेयर कोइरालाको नजिक हुन र उनलाई रिझाउन पीएसओ दिएका थिए । अहिलेसम्म फिर्ता गरेका छैनन् । फेरि–फेरि पीएसओ प्रयोग गरिरहेका छन् ।

हुन त मेयरको उम्मेदवार हुँदै करिब अढाई वर्ष अघिदेखि कोइरालाले नियमविपरीत पीएसओ पाइरहेको देखिन्छ । तत्कालीन सुरक्षा प्रमुखहरुले कोइरालाको नजिक हुन र उनलाई रिझाउन पीएसओ दिएका थिए । अहिलेसम्म फिर्ता गरेका छैनन् । फेरि–फेरि पीएसओ प्रयोग गरिरहेका छन् ।

पछिल्लो अढाई वर्षमा मेयर कोइरालामाथि सार्वजनिक हिसाबमा कुनै ‘थ्रेट’ देखिएको छैन । न उनलाई कतैबाट धाकधम्की नै आएको छ । न त आफ्नै गृहनगरभित्र उनी असुरक्षित छन् ।

सुरक्षाकर्मीलाई मेयरको अंगरक्षकका रूपमा खटाउने कार्यविधि छैन । तर, व्यक्तिगत रूपमा ‘थ्रेट’ (सुरक्षा चुनौती) भएमा विश्लेषण गरेर जिल्ला सुरक्षा समितिले निर्णय गरी पीएसओ उपलब्ध गराउन सक्छ । मेयरलाई मात्रै हैन, कसैलाई पनि व्यक्तिगत रूपमा सुरक्षा ‘थ्रेट’ भएको निवेदन परेमा सरकारले सुरक्षाकर्मी खटाउने व्यवस्था छ ।

पछिल्लो अढाई वर्षमा मेयर कोइरालामाथि सार्वजनिक हिसाबमा कुनै ‘थ्रेट’ देखिएको छैन । न उनलाई कतैबाट धाकधम्की नै आएको छ । न त आफ्नै गृहनगरभित्र उनी असुरक्षित छन् । तर, सानका साथ उनले पीएसओ लिएर हिँड्दा अनावश्यक रूपमा राज्यको स्रोत र जनशक्ति खर्च भइरहेको सरोकारवाला बताउँछन् ।

उनलाई पीएसओ किन चाहियो भनेर सार्वजनिक हिसाबले प्रश्न उठिरहेको छ । तर, लिने र दिने कसैले पनि सुन्दैनन् । ‘काग कराउँदै गर्छ, पिना सुक्दै गर्छ’भन्ने पारा छ । यता नेपाल प्रहरी भने जनशक्ति अभावको सामना गरिरहेको छ ।

नेपाली कांग्रेस मोरङको जिल्ला उपसभापतिकै हैसियतमा उनले पीएसओ पाएका थिए । जबकि कांग्रेसकै अरु ठूला नेताहरुले पीएसओ लिएका छैनन् ।

कोइरालाले २०७९ वैशाख २८ गतेदेखि पीएसओ लिन थालेका हुन् । त्यतिबेला उनी मेयरका उम्मेदवार थिए । स्थानीय तह निर्वाचन २०७९ वैशाख ३० गते सम्पन्न भएर विराटनगर महानगरको अन्तिम मतपरिणाम जेठ ७ गते सार्वजनिक भएको थियो ।

नेपाली कांग्रेस मोरङको जिल्ला उपसभापतिकै हैसियतमा उनले पीएसओ पाएका थिए । जबकि कांग्रेसकै अरु ठूला नेताहरुले पीएसओ लिएका छैनन् । ऐन उल्लंघन गरेर कोइरालाको पीएसओमा पहिलोपटक हवल्दार सरोज पोखरेललाई खटाइएको थियो ।

पोखरेल अहिले मेयर कोइरालाको पीएसओ छैनन् । उनका ठाउँमा करिब २ महिनाअघिदेखि वरिष्ठ हवल्दार तुफान राजवंशीलाई खटाइएको छ । राजवंशी जतिबेलै पनि हतियारसहित मेयरको अघि–पछि हिँड्न बाध्य छन् ।

विराटनगरका धनाड्य भनेर चिनिने उनलाई खुसी पार्नकै लागि सुरक्षा अधिकारीको तजबिजीमा पीएसओ दिएको देखिन्छ ।

मेयर कोइरालालाई अहिलेसम्म सुरक्षाका हिसाबले कुनै चुनौती नरहेको सुरक्षा विश्लेषण छ । तर, कानुनमा कतै उल्लेख नभए पनि व्यक्तिगत स्वार्थका हिसाबले नियमविपरीत निजी सुरक्षाकर्मी राखिरहेका छन् । उनले जानेर फिर्ता गर्ने त कुरै भएन । फिर्ताका लागि पहल पनि भइरहेको छैन ।

साथमा पीएसओ लिएर हिँड्दा हैसियत बढ्ने र विशेष सम्मान मिल्ने भएकाले देखाउनकै लागि कोइरालाले पीएसओको सुविधा लिइरहेको सुरक्षा अधिकारीहरु बताउँछन् । विराटनगरका धनाड्य भनेर चिनिने उनलाई खुसी पार्नकै लागि सुरक्षा अधिकारीको तजबिजीमा पीएसओ दिएको देखिन्छ ।

विराटनगरको मेयर राज्यमन्त्री सरहको पद हो । माग्नेवित्तिकै पीएसओ पाउँछन् । अरु ‘थ्रेट’ केही छैन ।

सुरक्षा खतरा देखिएको अवस्थामा पीएसओ उपलब्ध गराउनु जायज हो । तर, त्यसबाहेक व्यक्तिगत हिसाबले कसैलाई खुसी पार्नेगरी पीएसओ खटाउने गलत प्रवृति बढ्नु अर्को दुर्भाग्यपूर्ण कुरा छ ।

मोरङका प्रमुख जिल्ला अधिकारी प्रेमप्रसाद भट्टराई जिल्ला सुरक्षा समितिबाटै निर्णय गरेर पीएसओ उपलब्ध गराउने गरिएको बताउँछन् । ‘विराटनगरको मेयर राज्यमन्त्री सरहको पद हो । माग्नेवित्तिकै पीएसओ पाउँछन् । अरु ‘थ्रेट’ केही छैन,’ उनले भने । मेयर कोइराला कांग्रेसको जिल्ला उपसभापति भएकाले पार्टीका कार्यक्रममा विभिन्न ठाउँमा पुग्नुपर्ने हुँदा पीएसओ उपलब्ध गराउन आवश्यक ठानिएको प्रजिअ भट्टराईको भनाइ छ ।

म त बन्दुक नै राख्न खोज्दै छु : कोइराला

नियम कानुनको धज्जी उडाउँदै व्यक्तिगत हिसाबले नेपाल प्रहरीको दुरुपयोग गरिरहेका मेयर कोइराला पनि आफूले पीएसओ लिएको स्वीकार गर्छन् । ‘मैले चुनावअघि नै पीएसओ लिएको हो । डर हुँदैन त ? राजनीतिक कार्यक्रममा कताकता हिँडिन्छ,’ उनले भने, ‘रिसईबी राख्छन् । ज्यान रहे पो सेवा गर्नु । प्रशासनमा निवेदन दिएरै पीएसओ लिएको हुँ ।’

आफू कांग्रेसको जिल्ला उपसभापति पनि भएको र काममा विभिन्न ठाउँ पुगिरहनुपर्ने भएकाले व्यक्तिगत सुरक्षाका लागि पीएसओ लिएको कोइरालाले बताए । उनले मोरङको केराबारी गाउँपालिकाका तत्कालीन अध्यक्ष रोहित कार्कीमाथि ४ वर्षअघि खुकुरी प्रहार गरिएको प्रसंग पनि केलाए ।

‘मेरो हजुरबुवालाई घरमै गोली हानिएको थियो । अब मेरो सुरक्षाको जिम्मा चैं कसले लिन्छ ? कसैले लिन्छ भने पीएसओ फिर्ता गर्छु,’ कोइरालाले भने ।

स्थानीय भवन मल्ल ठकुरीले पटके करको विवादलाई लिएर २०७७ साउनमा कार्कीमाथि खुकुरी प्रहार गरेका थिए । ‘रोहितलाई पनि हानेका हैनन् त ? म पनि काममा हिँडिरहनुपर्छ । कसको मनमा के छ भनेर कसरी जान्नु ? ममाथि पनि केही हुनसक्छ,’ कोइरालाले भने ।

उनले पारिवारिक प्रसंग पनि उठाए । आफ्नो हजुरबुवालाई घरमै गोली हानिएको उनको भनाइ थियो । ‘मेरो हजुरबुवालाई घरमै गोली हानिएको थियो । अब मेरो सुरक्षाको जिम्मा चैं कसले लिन्छ ? कसैले लिन्छ भने पीएसओ फिर्ता गर्छु,’ कोइरालाले भने ।

उनले पीएसओ मात्रै नभएर घरमा बन्दुक पनि राख्न खोजिरहेको बताए । ‘मैले त एउटा बन्दुक नै राखौं भनेर निवेदन दिन लागेको छु,’ उनले भने ।